کابل جوشکاری
میدانیم جوشکاری یا Welding یکی از روشهای تولید صنعتی است که هدف آن اتصال دائمی دو جسم جدا از هم میباشد. اگر چه این دو جسم میتوانند از جنس سرامیک، پلیمر و کامپوزیت هم باشند، اما معمولاً با شنیدن نام این عمل به یاد اتصال دو یا چند قطعه فلز میافتیم.
در همین رابطه اساس کار جوشکاری ایجاد حرارت بالا، ذوب مواد و سرد کردنشان است. در روشهای امروزی این حرارت بالا برای ذوب فلزات یا یک ماده پرکننده توسط الکتریسیته و نیروی برق تأمین و برای انتقال جریان برق از دستگاه جوش به الکترود یا قطعه کار استفاده میشود.
اگرچه نحوه تأمین این انرژی خود یادداشت مفصلی میطلبد و اساساً در حوزه فعالیت ما هم نیست، اما نمیتوانیم از نقش واسطه انتقال این انرژی یعنی کابل جوش چشم پوشی کنیم. محصولی که در سایزهای مختلف توسط سیم و کابل دماوند تولید میشود. انتخاب کابل جوشکاری مناسب، تأثیر زیادی در کیفیت جوشکاری، ایمنی و عمر طولانی مدت تجهیزات دارد. این کابلها باید دارای ویژگیهایی خاص باشند تا بتوانند جریانهای الکتریکی بالا را بدون ایجاد مشکل منتقل کنند و در عین حال مقاومت بالایی در برابر شرایط مختلف محیطی داشته باشند.
ویژگیها و مشخصات کابل جوشکاری
جنس هادی کابل جوشکاری (Conductors)
هادی کابلهای جوشکاری معمولاً از مس است که بهترین رسانایی الکتریکی را دارد. مس باعث کاهش تلفات انرژی و جلوگیری از گرمایش بیش از حد کابل میشود. برخی کابلهای ارزانتر ممکن است هادی آلومینیومی داشته باشند. این نوع هادی بهدلیل رسانایی کمتر نسبت به مس، برای انتقال جریانهای زیاد مناسب نیست.
عایق کابل (Insulation)
کابلهای جوشکاری باید دارای عایق مقاوم در برابر دما، رطوبت و سایش باشند. عایقهای معمولاً از:
- (Polyvinyl chloride) PVC
- EPR (Ethylene Propylene Rubber)
- CSPE (Chlorosulfonated Polyethylene)
ساخته میشوند. PVC با مقاومت در برابر سایش و رطوبت، برای محیطهای خشک و صنعتی مناسب است. حال اینکه EPR و CSPE مقاومت بالاتری در برابر دما و مواد شیمیایی دارند و برای محیطهای سختتر و با دمای بالاتر استفاده میشوند.
مقاومت به حرارت
سیم و کابل درجه یک جوشکاری باید بتواند حرارت تولید شده در حین جوشکاری را تحمل کند. بنابراین عایق آن باید از مواد مقاوم به حرارت ساخته شده باشد تا دچار ذوب یا آسیب نشود. برای محیطهای با دمای بالا، انتخاب کابل با عایق مقاوم به حرارت اهمیت زیادی دارد.
شیلدینگ و محافظت
بعضی کابلها دارای شیلد یا لایه محافظ برای جلوگیری از نفوذ گرد و غبار، رطوبت و آسیبهای مکانیکی هستند. شیلدینگ میتواند بهویژه در محیطهای صنعتی که کابلها در معرض کشش یا ضربه قرار دارند، مفید باشد.
اندازه و ضخامت کابل جوشکاری
انتخاب اندازه کابل بستگی به جریان مورد نیاز در فرایند جوشکاری دارد. هرچه جریان جوشکاری بیشتر باشد، کابل نیاز به ضخامت بیشتری دارد تا بتواند جریان زیاد را بدون داغ شدن بیش از حد انتقال دهد.
معمولاً کابلهای جوشکاری در اندازههای مختلفی از 16 میلیمتر مربع (برای جوشکاریهای سبک) تا 400 میلیمتر مربع (برای جوشکاریهای سنگین) در دسترس هستند.
طول کابل جوشکاری
درازای این محصول نیز بستگی به موقعیت دستگاه جوش و قطعه کار دارد. این پارامتر در کابلها میتواند منجر به افت ولتاژ و کاهش کیفیت جوش شود. به طور کلی، کابلها باید بهاندازهای انتخاب شوند که امکان جابجایی راحت دستگاه و قطعه کار را فراهم کنند.
استحکام مکانیکی و انعطافپذیری
کابلهای جوشکاری باید استحکام مکانیکی کافی برای مقاومت در برابر کشش، پیچش و سایش داشته باشند. همچنین، بهدلیل استفاده در محیطهای مختلف، این کابلها باید انعطافپذیر باشند تا بتوانند بهراحتی در اطراف قطعات و دستگاهها حرکت کنند.
انواع کابلهای جوشکاری
تکهد (Single Lead Cable)
این کابلها تنها دارای یک هادی برای انتقال جریان هستند و معمولاً برای جوشکاریهای سبک و دستگاههای جوشکاری با جریان کم استفاده میشوند.
دوبل (Twin Lead Cable)
این نوع کابلها دارای دو هادی هستند؛ یکی برای انتقال جریان مثبت و دیگری برای انتقال جریان منفی. این نوع کابل برای دستگاههای جوشکاری پیچیدهتر و در شرایطی که نیاز به استفاده از جریانهای بیشتر است، به کار میرود.
ارت (Ground Cable)
کابلهایی که برای اتصال دستگاه جوش به زمین (ارت) استفاده میشوند، معمولاً در کنار کابل اصلی جوشکاری قرار دارند. این کابل باید از جنس مناسب و با ظرفیت کافی برای انتقال جریان بالا ساخته شود.
انتخاب بهترین کابل جوشکاری
برای انتخاب سیم و کابل استاندارد جوشکاری باید به چند فاکتور توجه کرد:
- ظرفیت جریان: کابل باید قادر به تحمل جریان مورد نیاز برای جوشکاری باشد. انتخاب سایز مناسب برای این محصول بستگی به نوع جوشکاری، دستگاه جوش و مشخصات قطعه کار دارد.
- محیط استفاده: اگر در محیطهای سخت صنعتی یا بیرون از ساختمان کار میکنید، کابلهایی با عایق مقاوم در برابر UV و رطوبت و همچنین شیلدینگ مکانیکی انتخاب بهتری خواهند بود.
- انعطافپذیری و استحکام: کابلهای جوشکاری باید انعطافپذیر باشند تا بهراحتی حرکت کنند، اما همچنین باید در برابر کشش و سایش مقاوم باشند.
سخن پایانی کابل جوشکاری
انتخاب کابل جوشکاری مناسب تأثیر زیادی بر کیفیت و ایمنی جوشکاری دارد. مهمترین ویژگیها برای این نوع کابل خوب شامل جنس هادی مسی، عایق مقاوم به حرارت و شیلدینگ برای جلوگیری از نویز است. همچنین، توجه به ظرفیت جریان و محیط استفاده از کابل نیز اهمیت دارد. با انتخاب درست کابل جوشکاری، میتوان از ایمنی و کارایی بالا در فرآیند جوشکاری اطمینان حاصل کرد.